Droom je ervan om met een volle bus op pad te gaan of wil je juist af en toe privé met een bus rijden voor een vereniging of familieuitje? Dan kom je al snel uit bij het rijbewijs D. In dit artikel leg ik je stap voor stap uit wat je met rijbewijs D mag, wanneer je code 95 nodig hebt, hoe de opleiding en examens zijn opgebouwd en welke leeftijden en medische eisen gelden. Ook deel ik mijn praktische tips uit de leswagen, zodat je precies weet waar je aan toe bent en je snel en veilig richting je examen gaat.
Wat houdt rijbewijs D in
Met rijbewijs D mag je een voertuig besturen dat is ingericht voor het vervoer van meer dan acht passagiers, de bestuurder telt niet mee. Wil je het rijbewijs alleen privé gebruiken, dan is D zonder code 95 voldoende. Voor beroepsmatig personenvervoer is code 95 verplicht. In de praktijk betekent dit dat je zonder code 95 niet betaald mag rijden, ook niet incidenteel.
D, D1, DE en D1E uitgelegd
Er zijn twee buscategorieën. Met D1 bestuur je kleinere bussen met maximaal zestien zitplaatsen. Met D bestuur je standaard bussen en touringcars zonder zitplaatslimiet binnen de categorie. Een aanhanger tot en met 750 kilogram toegestane maximummassa mag achter zowel D als D1. Is de aanhanger zwaarder, dan heb je de E uitbreiding nodig en kom je uit op DE of D1E.
Minimumleeftijd, geldigheid en gezondheidscheck
Voor D zonder code 95 geldt als vuistregel dat je minimaal vierentwintig jaar bent. Start je als beroepschauffeur met code 95, dan mag je vanaf achttien jaar beginnen met het traject en examen doen. Tot je eenentwintigste gelden er beperkingen, zoals rijden op geregelde diensten binnen Nederland en korte trajecten, of rijden zonder passagiers. Het rijbewijs D is maximaal vijf jaar geldig. Bij elke vernieuwing hoort een medische keuring. Hier vind je meer over je rijbewijs verlengen.
Vooraf heb je een geldige verklaring van geschiktheid nodig. Die krijg je na het indienen van een Gezondheidsverklaring en een medische beoordeling. De verklaring van geschiktheid is een jaar geldig. Plan dit dus op tijd, maar ook weer niet te ver vooruit. Meer uitleg vind je bij onze pagina over de medische keuring voor het rijbewijs. Let op dat je in het bezit bent van rijbewijs B voordat je start.
Opleiding en examens voor rijbewijs D
Theorie
De theorieroute bestaat uit twee onderdelen als je geen code 95 nodig hebt en uit drie onderdelen met code 95. Het eerste deel gaat over verkeer en techniek, het tweede over administratie en overige onderwerpen. Voor code 95 komt daar een casustoets bij waarin je als beginnend beroepschauffeur situaties beoordeelt. Zodra je het eerste theorieonderdeel RVM1 D hebt behaald, mag je je praktijkexamen reserveren.
Praktijk
Het praktijkexamen laat zien dat je voertuigbeheersing, verkeersinzicht en passagierscomfort combineert. Denk aan rijklaar controle, professioneel rijgedrag, bijzondere verrichtingen en veilig manoeuvreren in krappe ruimtes. Rijd je examen in een automaat, dan kan er een automaatcode op je rijbewijs komen te staan. Slaag je binnen twee jaar voor theorie en praktijk, dan registreert het CBR een verklaring van rijvaardigheid die drie jaar geldig is om je rijbewijs aan te vragen.
Code 95 en nascholing
Wil je als touringcarchauffeur of in het openbaar vervoer aan de slag, dan heb je code 95 nodig. Naast theorie en praktijkexamen doorloop je twee extra praktijkonderdelen: een praktische toets met onder meer lading zekeren, veiligheid en omgang met passagiers, en een toets op besloten terrein met voertuigcontrole en manoeuvres. Na het halen van code 95 volg je elke vijf jaar minimaal vijfendertig uur nascholing, waarvan tenminste zeven uur praktijk, om je vakbekwaamheid te behouden.
Met aanhanger rijden
Een lichte aanhanger tot en met 750 kilogram toegestane maximummassa mag achter D en D1. Wil je zwaarder trekken, dan heb je de E uitbreiding nodig. In de praktijk vragen ritorganisaties hier vaak expliciet naar, zeker bij evenementen met veel bagage of materiaal. Peil daarom vooraf de inzet die je toekomstige werkgever verwacht.
Ervaring uit de leswagen en slimme voorbereiding
Als instructeur zie ik dat kandidaten die vroeg starten met oriëntatie op de medische verklaring rustiger door de opleiding gaan. Plan de keuring tijdig, maar houd de geldigheid van een jaar in de gaten. Oefen buiten de lessen om met voertuigoriëntatie, bijvoorbeeld het inschatten van draaicirkels op een leeg terrein met pylonen. Besteed ook aandacht aan passagierscommunicatie. Een duidelijke aankondiging of rustige rijstijl scheelt examenstress en levert punten op bij professioneel rijgedrag. Tot slot, plan je theorietraining en praktijklessen dicht op elkaar, zo leg je sneller verbanden tussen regels en toepassingen op de weg.
Met rijbewijs D open je de deur naar veilig en verantwoordelijk busvervoer, privé of beroepsmatig. Bepaal of je code 95 nodig hebt, rond je theorie en praktijk in de juiste volgorde af en regel je medische stukken op tijd. Met een goede planning en gerichte oefening is slagen realistisch en dichtbij. Heb je al een plan in je hoofd, begin dan met je Gezondheidsverklaring en zet de eerste stap.
Veelgestelde vragen over rijbewijs D
Wat mag ik precies rijden met rijbewijs D
Met rijbewijs D bestuur je bussen die zijn ingericht voor het vervoer van meer dan acht passagiers, exclusief de bestuurder. Gebruik je het rijbewijs privé, dan is D zonder code 95 voldoende. Voor betaald rijden heb je D met code 95 nodig. Voor kleinere bussen met maximaal zestien zitplaatsen bestaat categorie D1.
Wat is de minimumleeftijd voor rijbewijs D en wanneer geldt code 95
Beginnen kan vanaf achttien jaar als je de vakbekwaamheid code 95 volgt. Zonder code 95 ligt de minimumleeftijd hoger. Tot eenentwintig jaar gelden beperkingen voor beroepsmatige inzet, zoals rijden op geregelde diensten binnen Nederland en korte trajecten, of zonder passagiers. Informeer vooraf welke regels in jouw situatie gelden.
Hoe werkt de medische keuring en hoe lang is de verklaring geldig
Je dient een Gezondheidsverklaring in en laat je medisch keuren. Na goedkeuring registreert het CBR een verklaring van geschiktheid. Die is een jaar geldig, dus plan je praktijkexamen binnen die periode. Bij elke vernieuwing van rijbewijs D hoort opnieuw een medische keuring. Start op tijd om wachttijd te voorkomen.
Hoe lang is rijbewijs D geldig en wat heb ik nodig voor verlenging
Rijbewijs D is maximaal vijf jaar geldig. Voor verlenging heb je een nieuwe medische beoordeling nodig. Werk je beroepsmatig, zorg dan ook dat je code 95 actueel blijft met vijfendertig uur nascholing in vijf jaar, waarvan minimaal zeven uur praktijk. Zonder geldige code 95 mag je niet beroepsmatig rijden.
Mag ik met rijbewijs D een aanhanger trekken
Ja, met D en D1 mag je een aanhanger tot en met 750 kilogram toegestane maximummassa trekken. Voor een zwaardere aanhanger heb je de E uitbreiding nodig, dus DE of D1E. Controleer altijd de voertuigspecificaties en inzetwensen van je werkgever voordat je lessen of examens voor de E categorie plant.
